中国植物志
>> 第30(1)卷 >> 防己科 Menispermaceae >> 青牛胆属 Tinospora
2. 波叶青牛胆(云南植物志) 发冷藤(广西龙州) 图版5:1-5
Tinospora crispa (Linn.) Hook. f. et Thoms. Fl. Ind. 1: 183. 1855; Miers, Contr. Bot. 3: 34. 1871; Gagnep. in Lecomte, Fl. Gen. Indo-Chine 1: 132. 1908; Merr. in Journ. Arn. Arb. 19: 341. 1938 et 20: 266. 1939; Forman in Kew Bull. 36: 394. 1981; 云南植物志3: 231. 1983; Lo et S. Y. Zhao in Guihaia 6: 50. 1986.——Menispermum crispum Linn. Sp. Pl. ed. 2, 1468. 1763. ——Tinospora rumphii Boerl. Cat. Hort. Bogor. 116. 1901, nom. illegit. ; Diels in Engler, Pflanzenreich IV. 94: 135. 1910; Merr. Interpr. Rumph. Herb. Amb. 220. 1917; Hand. -Mazz. Symb. Sin. 7: 260.1929. ——T. thorelii Gagnep. in Bull. Soc. Bot. France 55: 46. 1908, p. p. quoad Specimina mascula, et in Lecomte, Fl. Gen. Indo-Chine 1: 130. 1908, p. p.; 中国高等植物图鉴补编1: 490. 1982.——T. mastersii Diels in Engler, Pflanzenreich IV. 94: 140. 1910; Lien in Acta Phytotax. Sin. 13: 37. fig. 1. 1975. ——T. gibbericaulis Hand. -Mazz. in Anz. Akad. Wiss. Wien Math. -Nat. 60: 95. 1923.
稍肉质的落叶藤本,常有细长的气根;枝具薄膜状褐色表皮,光滑无毛,皮孔小瘤状,大而隆起。叶稍肉质,阔卵状心形至心状近圆形,长、宽均约6-13厘米,顶端短渐尖,两面无毛;掌状脉常5条;叶柄通常与叶片近等长或稍长。总状花序先叶抽出,常2-3个簇生,不分枝或偶有一短分枝,雄花序长5-10厘米或更长,纤细,雄花:萼片2轮,均绿色,无毛,每轮3片,外轮小,近卵形,长约1毫米,内轮大,近倒卵形,长约2.5-3毫米;花瓣3-6,黄色,倒卵状匙形,长1.6-2.5毫米;雄蕊6,与花瓣近等长;雌花和雌花序均未见。核果与上种相似。花期春季,果期夏季。
产于云南西双版纳一带。常生于疏林中或灌丛中,广东和广西有栽培。分布于印度、中南半岛至马来群岛,野生或栽培。
据记载,茎含有一种生物碱 picroretine, 用途未详。民间谓茎藤有清热解毒的功效。